Süt hormonu olarak biline prolaktin, vücudumuzda hormon salgılayan ve hormon salınımını düzenleyen hipofiz bezinden salgılanmaktadır. Prolaktin hormonun en önemli işlevi emzirme döneminde süt oluşumunu sağlamaktır. Hiperprolaktinemi bu hormonun aşırı salgılanması anlamına gelmektedir. Prolaktin hormonun normol değeri 10-25 ng/ml dir. Bu seviyenin üzerinde hiperprolaktinemiden bahsedilir. Normalin altındaki değerler de üreme fonksiyonunda bozulmaya neden olabilir. Ancak her laboratuarın kendine ait normal değerleri değişik olabilir.

Prolaktin çok değişken bir hormondur. Örneğin uykusuzlukta, korkunca, yemek yiyince, hareket sonrası, cinsel ilişki sonrası, bazı ilaçlardan sonra geçici artışlar gösterebilir. Bunların hiçbirisi tedavi gerektirmez.

Prolaktinin aşırı salgılanması hipofiz bezindeki selim tümörlere, başka nedenlerle kullanılan ilaçlara ve diğer hastalıklara bağlı olarak görülebilir. Hipofiz bezinin selim tümörü olan adenomlarda prolaktin salgılanması olabilmektedir. Adenomlar genellikle çok ufak boyutlardadır, daha nadir olarak 1 cm üzerine çıkarak makroadenom halini alabilirler. Adenomlar hiperprolaktineminin en sık görülen nedenleridirler.

Hiperprolaktinemi bazı psikiyatrik hatalıkların tedavisinde kullanılan ilaçlar esnasında görülebilmektedir. Özellikle serotonin geri alım inhbitörü ihtiva eden depresyon ilaçlarının kullanımı prolaktin salınımını arttırmaktadır.Troid bezinin az çalışması ve böbrek yetersizliğinde de prolaktin düzeyi yükselmektedir. Gebelik ve emzirme döneminde fizyolojik olarak prolaktin salgısı artar.
Gebelik ve emzirme dönemi dışında göğüslerden süt gelmesi durumuna galaktore adı verilmektedir. Prolaktin yüksekliğinde %40-50 oranında galaktore görülebilmektedir. Gögüslerinden süt gelen her vakada hiperprolaktinemi olmadığı gibi, prolaktin yüksekliği olan her vakada galaktore görülmez.

Adet düzensizlikleri ve adet görememe hiperprolaktinemi vakalarının % 10-25’inde görülebilmektedir. Bu durumun nedeni prolaktinin adet hormonlarının dengesini bozmasıdır. Bu durum aynı zamanda kısırlık ve düşük nedeni de olabilmektedir.
Öte yandan prolaktin yüksekliği her zaman bu belirtileri yapmaması prolaktin molekülünün bioaktif olmayan tiplerinin artışından da kaynaklanabilir. Prolaktinin ölçüm yöntemlerinin belirlediği immünoaktif formu bioaktif olmaz ise prolaktin yüksek olmasına rağmen bir belirti vermeyebilir.

Tedavi hiperprolaktineminin oluşum nedenine göre yapılmaktadır. Hipofiz adenomu durumunda kitlenin boyutuna göre ilaç tedavisi veya cerrahi tedavi yapılır. 1 cm altındaki adenomlarda ilaç tedavisi tercih edilir
İlaçlara bağlı olarak gelişen hiperprolaktinemide hastalığın durumuna göre ilaçlara ara verilebilir veya hiperprolaktinemi yapmayacak ilaçlara geçilir. Troid bezinin yetersiz çalışması saptanmışsa tiroit ilaçları kullanılır.
Prolaktin yüksekliği tek başına kısırlık nedeni olabileceğinden ilaç tedavisi mutlaka başlanmalıdır. Gebelik isteği olmayan hastalarda da tedavi yapılmalıdır. Uzun süre kan prolaktin düzeyi yüksek seyredenlerde kemik erimesi ve cinsel isteksizlik görülebilir. Prolaktin yüksekliği erkeklerde de cinsel isteksizlik ve kısırlık nedeni olabilir.
Malasef çocuğu olmayan kadınlara hafif bir prolaktin yüksekliğinde hemen gereksiz olarak prolaktin baskılayıcı ilaçlar kullanılmaktadır. Bu ilaçlar bazen bırakıldığında re-bound yaparak prolaktin yüksekliğine yol açabilmektedir.
 

Etiketler : süt hormonu ve kısırlık , prolaktin hormonunun kısırlığa etkisi