RAHİM AĞZI (SERVİKS) KANSERİ

Rahim ağzı kanseri rahim ağzı hücrelerinde başlar.

Rahim ağzı kanseri, rahim ağzının vajinaya bağlanan alt kısmı olan rahim ağzı hücrelerinde meydana gelen bir kanser türüdür.

Cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyon olan insan papilloma virüsünün (HPV) çeşitli türleri, çoğu rahim ağzı kanserine neden olmada rol oynar.

HPV'ye maruz kaldığında vücudun bağışıklık sistemi tipik olarak virüsün zarar vermesini engeller. Bununla birlikte, insanların küçük bir yüzdesinde virüs yıllarca hayatta kalır ve bazı servikal hücrelerin kanser hücrelerine dönüşmesine neden olan sürece katkıda bulunur.

BELİRTİLERİ

Yumurtalıklar, fallop tüpleri, rahim, serviks ve vajina (vajinal kanal) dişi üreme sistemini oluşturur.

Erken evre rahim ağzı kanseri genellikle hiçbir belirti veya semptom göstermez.

Daha ileri evre rahim ağzı kanserinin belirti ve semptomları şunları içerir:

• İlişkiden sonra, adet dönemleri arasında veya menopozdan sonra vajinal kanama
• Ağır olabilen ve kötü kokulu sulu, kanlı vajinal akıntı
• İlişki sırasında pelvik ağrı veya ağrı

Rahim ağzının yüzeyinde iki tip hücre bulunur ve her ikisi de kanserli hale gelebilir. Bir tip (glandüler hücreler) sütun şeklinde bir görünüme sahiptir. Diğer tip (skuamöz hücreler) ince ve yassıdır. İki hücre tipi arasındaki sınır, rahim ağzı kanserinin en sık görüldüğü yerdir.

Rahim ağzı kanseri, rahim ağzındaki sağlıklı hücreler DNA'larında değişiklikler (mutasyonlar) geliştirdiğinde başlar . .

Sağlıklı hücreler belirli bir hızda büyür ve çoğalır, sonunda belirli bir zamanda ölür. Mutasyonlar, hücrelere kontrol dışı büyümelerini ve çoğalmalarını söyler ve ölmezler. Biriken anormal hücreler bir kitle (tümör) oluşturur. Kanser hücreleri yakındaki dokuları istila eder ve bir tümörden ayrılarak vücudun başka yerlerine yayılabilir (metastaz yapabilir).

Rahim ağzı kanserine neyin neden olduğu net değil, ancak HPV'nin bir rol oynadığı kesin . HPV çok yaygındır ve virüslü çoğu insan asla kanser geliştirmez. Bu, çevreniz veya yaşam tarzı seçimleriniz gibi diğer faktörlerin de rahim ağzı kanseri geliştirip geliştirmeyeceğinizi belirlediği anlamına gelir.

Rahim ağzı kanseri türleri

Sahip olduğunuz rahim ağzı kanseri türü, prognozunuzu ve tedavinizi belirlemenize yardımcı olur. Rahim ağzı kanserinin başlıca türleri şunlardır:

• Skuamöz hücre karsinoması. Bu tip rahim ağzı kanseri, rahim ağzının vajinaya doğru uzanan dış kısmını kaplayan ince, düz hücrelerde (skuamöz hücreler) başlar. Rahim ağzı kanserlerinin çoğu yassı hücreli karsinomlardır.
• Adenokarsinom. Bu tip rahim ağzı kanseri, rahim ağzı kanalını kaplayan kolon şeklindeki glandüler hücrelerde başlar.

Bazen, her iki hücre tipi de rahim ağzı kanserine karışır. Çok nadiren rahim ağzındaki diğer hücrelerde kanser oluşur.

Risk faktörleri

Rahim ağzı kanseri için risk faktörleri şunları içerir:

• Birçok cinsel partner. Cinsel partner sayınız ne kadar fazlaysa ve partnerinizin cinsel partner sayısı ne kadar fazlaysa HPV kapma şansınız o kadar artar .
• Erken cinsel aktivite. Erken yaşta seks yapmak HPV riskinizi artırır .
• Diğer cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar (CYBE). Klamidya, bel soğukluğu, frengi ve HIV / AIDS gibi başka CYBE'lere sahip olmak , HPV riskinizi artırır .
• Zayıflamış bir bağışıklık sistemi. Eğer bağışıklık sistemi başka sağlık durumunun zayıflamış ve sahip ise rahim ağzı kanserine yakalanma olasılığı daha yüksek olabilir HPV .
• Sigara içmek. Sigara, skuamöz hücreli rahim ağzı kanseri ile ilişkilidir.
• Düşük önleme ilacına maruz kalma. Anneniz 1950'lerde hamileyken dietilstilbestrol (DES) adlı bir ilaç aldıysa, berrak hücreli adenokarsinom adı verilen belirli bir rahim ağzı kanseri riskiniz artmış olabilir.

Rahim ağzı kanserinden korunma

Rahim ağzı kanseri riskinizi azaltmak için:

• Doktorunuza HPV aşısını sorun 

Henüz yeterince veri olmasa da HPV enfeksiyonunu önlemek için aşı olmak , rahim ağzı kanseri ve HPV ile ilişkili diğer kanser riskinizi azaltabilir. HPV aşılarının etkinliği ve yan etkileri konusnda tartışmlar devam etmektedir.Doktorunuza bir HPV aşısının sizin için uygun olup olmadığını sorun .

• Rutin Pap testleri yaptırın

Pap testleri rahim ağzının kanser öncesi koşullarını tespit edebilir, bu nedenle rahim ağzı kanserini önlemek için izlenebilir veya tedavi edilebilirler. Çoğu tıbbi kuruluş, rutin Pap testlerine 21 yaşında başlamayı ve birkaç yılda bir tekrarlamayı önerir.

• Güvenli seks yapın

 Her cinsel ilişkide prezervatif kullanmak ve cinsel partner sayısını sınırlamak gibi cinsel yolla bulaşan enfeksiyonları önlemek için önlemler alarak rahim ağzı kanseri riskinizi azaltın.

• Sigara içmeyin

 Sigara içmiyorsanız, başlamayın. Sigara içiyorsanız, bırakmanıza yardımcı olacak stratejiler hakkında doktorunuzla konuşun.

PAP smear testi

Pap testinde doktorunuz vajinal duvarlarınızı ayrı tutmak ve serviksi görmek için vajinal spekulum kullanır. Daha sonra, koni şeklindeki küçük bir fırça ve küçük bir plastik spatula kullanılarak rahim ağzınızdan bir hücre örneği alınır. Doktorunuz daha sonra fırçayı ve spatulayı sıvı dolu bir küçük şişede durular ve şişeyi test için bir laboratuvara gönderir.

Tarama testleri, rahim ağzı kanserini ve bir gün rahim ağzı kanserine dönüşebilecek kanser öncesi hücreleri tespit etmeye yardımcı olabilir. Çoğu kılavuz, 21 yaşında rahim ağzı kanseri ve kanser öncesi değişiklikler için taramaya başlamayı önerir.

Tarama testleri şunları içerir:

• PAP smear testi. Pap testi sırasında doktorunuz rahim ağzınızdaki hücreleri sıyırır ve fırçalar, daha sonra anormallikler için laboratuvarda incelenir.

Pap testi, kanser hücreleri ve rahim ağzı kanseri riskini artıran değişiklikler gösteren hücreler de dahil olmak üzere rahim ağzındaki anormal hücreleri tespit edebilir.

• HPV DNA testi. HPV DNA testi türlerinin herhangi biriyle enfeksiyon için serviks toplanan hücreler test içerir HPV büyük olasılıkla rahim ağzı kanserine yol için vardır.Ülkemizde KETEM  merkezlerinde ücretsiz yapımaktadır

Rahim ağzı kanseri tarama seçeneklerinizi doktorunuzla tartışın.

Teşhis

Kon biyopsisi

Bir koni biyopsisi (konizasyon) sırasında, doktor koni şeklindeki bir doku parçasını serviksten cerrahi olarak çıkarır. Tipik olarak, koni şeklindeki parça, serviksin hem üst hem de alt kısmından doku içerir.

Rahim ağzı kanserinden şüpheleniliyorsa, doktorunuz muhtemelen rahim ağzınızı kapsamlı bir şekilde muayene etmeye başlayacaktır. Anormal hücreleri kontrol etmek için özel bir büyüteç (kolposkop) kullanılır.

Kolposkopik muayene sırasında doktorunuz laboratuvar testi için servikal hücre örneği (biyopsi) alacaktır. Doku elde etmek için doktorunuz şunları kullanabilir:

• Küçük servikal doku örneklerini sıkıştırmak için keskin bir alet kullanmayı içeren koparma biyopsisi .
• Küçük, kaşık şeklinde bir alet (küret) veya ince bir fırça kullanarak serviksten doku örneğini kazıyan endoservikal kürtaj .

Koparma biyopsisi veya endoservikal kürtaj sonucu endişe vericiyse, doktorunuz aşağıdaki testlerden birini yapabilir:

• Küçük bir doku örneği elde etmek için ince, düşük voltajlı bir elektrikli tel kullanan elektrik teli halkası . Bu genellikle ofiste lokal anestezi altında yapılır.
• Doktorunuzun laboratuvar testleri için daha derin servikal hücre katmanları elde etmesini sağlayan bir prosedür olan koni biyopsisi (konizasyon) . Bir hastanede genel anestezi altında bir koni biyopsisi yapılabilir.
• 

Evreleme

Doktorunuz serviks kanseriniz olduğunu belirlerse, kanserinizin kapsamını (evresini) belirlemek için daha fazla test yaptıracaksınız. Kanserinizin evresi, tedavinize karar vermede önemli bir faktördür.

Aşama sınavları şunları içerir:

• Görüntüleme testleri. Röntgen, BT , MRI ve pozitron emisyon tomografisi (PET) gibi testler , doktorunuzun kanserinizin serviksin ötesine yayılıp yayılmadığını belirlemesine yardımcı olur.
• Mesanenizin ve rektumunuzun görsel muayenesi. Doktorunuz mesanenizin ve rektumunuzun içini görmek için özel kameralar kullanabilir.

Tedavi

Rahim ağzı kanseri tedavisi, kanserin evresi, sahip olabileceğiniz diğer sağlık sorunları ve tercihleriniz gibi çeşitli faktörlere bağlıdır. Cerrahi, radyasyon, kemoterapi veya üçünün bir kombinasyonu kullanılabilir.

Ameliyat

Erken evre rahim ağzı kanseri tipik olarak ameliyatla tedavi edilir. Hangi ameliyatın sizin için en iyisi olduğu, kanserinizin boyutuna, evresine ve gelecekte hamile kalmayı isteyip istemediğinize bağlı olacaktır.

Seçenekler şunları içerebilir:

• Sadece kanserli bölgeyi almak için ameliyat. Çok küçük bir rahim ağzı kanseri için, kanseri tamamen bir koni biyopsisi ile çıkarmak mümkün olabilir. Bu prosedür, koni şeklindeki bir servikal doku parçasını kesmeyi, ancak serviksin geri kalanını sağlam bırakmayı içerir. Bu seçenek, gelecekte hamile kalmayı düşünmenizi mümkün kılabilir.
• Rahim ağzını çıkarmak için ameliyat (trakelektomi). 

Erken evre rahim ağzı kanseri, rahim ağzını ve çevresindeki bazı dokuları çıkaran radikal bir trakelektomi prosedürü ile tedavi edilebilir. Rahim bu işlemden sonra kalır, bu nedenle isterseniz hamile kalmanız mümkün olabilir.

• Rahim ağzını ve rahmi çıkarmak için ameliyat (histerektomi).

 Erken evre rahim ağzı kanserlerinin çoğu, rahim ağzı, rahim, vajinanın bir kısmı ve yakındaki lenf düğümlerinin çıkarılmasını içeren radikal bir histerektomi operasyonu ile tedavi edilir. Bir histerektomi erken evre rahim ağzı kanserini tedavi edebilir ve nüksü önleyebilir. Ancak rahmin alınması hamile kalmayı imkansız hale getirir.

Karında büyük bir insizyon yerine birkaç küçük insizyon yapmayı içeren minimal invaziv histerektomi(laparaskopik), erken evre rahim ağzı kanseri için bir seçenek olabilir. Minimal invaziv cerrahi geçiren kişiler daha çabuk iyileşme ve hastanede daha az zaman geçirme eğilimindedir. Ancak bazı araştırmalar, minimal invaziv histerektominin geleneksel histerektomiden daha az etkili olabileceğini bulmuştur. Minimal invaziv cerrahiyi düşünüyorsanız, cerrahınızla bu yaklaşımın yararlarını ve risklerini tartışın.

Radyasyon

Radyasyon tedavisi, kanser hücrelerini öldürmek için X-ışınları veya protonlar gibi yüksek güçlü enerji ışınları kullanır. Radyasyon tedavisi, lokal olarak ilerlemiş rahim ağzı kanserleri için birincil tedavi olarak genellikle kemoterapi ile birleştirilir. Kanserin geri gelme riskinin artması durumunda ameliyattan sonra da kullanılabilir.

Radyasyon tedavisi verilebilir:

• Dışarıdan, vücudun etkilenen bölgesine bir radyasyon ışını yönlendirerek (dış ışın radyasyon tedavisi)
• Vajinanızın içine radyoaktif madde ile dolu bir cihaz yerleştirerek, genellikle sadece birkaç dakika (brakiterapi)
• Hem dışarıdan hem içeriden olarak

Henüz menopoza başlamadıysanız, radyasyon tedavisi menopoza neden olabilir. Radyasyon tedavisinden sonra hamile kalmayı düşünüyorsanız, tedavi başlamadan önce yumurtalarınızı korumanın yolları hakkında doktorunuza danışın.

Kemoterapi

Kemoterapi, kanser hücrelerini öldürmek için kimyasalların kullanıldığı bir ilaç tedavisidir. Damar yoluyla verilebilir veya hap şeklinde alınabilir. Bazen her iki yöntem de kullanılır.

Lokal olarak ilerlemiş rahim ağzı kanseri için, kemoterapi radyasyonun etkilerini artırabileceğinden, düşük doz kemoterapi genellikle radyasyon tedavisi ile birleştirilir. Çok ilerlemiş kanserin semptomlarını kontrol etmeye yardımcı olmak için daha yüksek dozlarda kemoterapi önerilebilir.

Hedefe yönelik ilaç tedavisi

Hedefe yönelik ilaç tedavileri, kanser hücrelerinde bulunan belirli zayıflıklara odaklanır. Hedefe yönelik ilaç tedavileri bu zayıflıkları bloke ederek kanser hücrelerinin ölmesine neden olabilir. Hedefe yönelik ilaç tedavisi genellikle kemoterapi ile birleştirilir. İleri evre rahim ağzı kanseri için bir seçenek olabilir.

İmmünoterapi

İmmünoterapi, bağışıklık sisteminizin kanserle savaşmasına yardımcı olan bir ilaç tedavisidir. Vücudunuzun hastalıklarla savaşan bağışıklık sistemi kansere saldırmayabilir çünkü kanser hücreleri, onları bağışıklık sistemi hücreleri tarafından algılanamaz hale getiren proteinler üretir. İmmünoterapi bu sürece müdahale ederek çalışır. Rahim ağzı kanseri için, kanser ilerlediğinde ve diğer tedaviler işe yaramadığında immünoterapi düşünülebilir.

Destekleyici (palyatif) bakım

Palyatif bakım, ciddi bir hastalığın ağrı ve diğer semptomlarından kurtulmaya odaklanan özel tıbbi bakımdır. Palyatif bakım uzmanları, devam eden bakımınızı tamamlayan ekstra bir destek katmanı sağlamak için sizinle, ailenizle ve diğer doktorlarınızla birlikte çalışır.

Palyatif bakım diğer tüm uygun tedavilerle birlikte kullanıldığında kanserli kişiler daha iyi hissedebilir ve daha uzun yaşayabilir.

Palyatif bakım, doktorlar, hemşireler ve diğer özel eğitimli profesyonellerden oluşan bir ekip tarafından sağlanmaktadır. Palyatif bakım ekipleri, kanser hastaları ve ailelerinin yaşam kalitesini artırmayı hedefliyor. Bu bakım şekli, alabileceğiniz tedavi edici veya diğer tedavilerin yanında sunulmaktadır.

Mücadele  ve destek

Hiç kimse kanser teşhisine hazırlanamaz. Ancak, durumunuzla ilgili yapabileceklerinizi kontrol etmek için adımlar atarak hissettiğiniz şok ve korkuyu yönetmeye çalışabilirsiniz.

Rahim ağzı kanseri teşhisi ile herkes kendi yöntemiyle ilgilenir. Zamanla, başa çıkmanıza neyin yardımcı olduğunu keşfedeceksiniz. O zamana kadar, aşağıdakileri deneyerek kontrolü ele almaya başlayabilirsiniz:

• Bakımınız hakkında karar vermek için rahim ağzı kanseri hakkında yeterince bilgi edinin. Sorularınızı yazın ve doktorunuzla bir sonraki randevunuzda sorun. Randevularınıza not almak için bir arkadaşınızı veya aile üyenizi yanınıza alın. 
• Konuşacak birini bul. Bir arkadaşınızla veya aile üyenizle duygularınızı rahatça tartışabilirsiniz veya resmi bir destek grubuyla görüşmeyi tercih edebilirsiniz. Kanserden kurtulanların aileleri için destek grupları da mevcuttur.
• Bırakın insanlar yardım etsin. Kanser tedavileri yorucu olabilir. Arkadaşlarınızın ve ailenizin sizin için en yararlı olan yardım türlerini bilmesini sağlayın.
• Makul hedefler belirleyin. Hedeflere sahip olmak, kontrolün sizde olduğunu hissetmenize yardımcı olur ve size bir amaç duygusu verebilir. Ancak ulaşabileceğiniz hedefleri seçin.
• Kendinize zaman ayırın. Düzenli beslenmek, rahatlamak ve yeterince dinlenmek kanserin stresi ve yorgunluğuyla mücadeleye yardımcı olabilir.

Etiketler : rahim ağzı kanseri belirtileri , rahim ağzı kanseri tedavisi , rahim ağzı kanserinden korunma , rahim ağzı kanserinden erken teşhis , rahim ağzı kanseri nedenleri