MAMMOGRAFİ NE SIKLIKTA ve NE ZAMAN YAPILMALI?

Meme kanseri kadınlarda en sık görülen kanserler arasındadır, doğal olarak her kadın meme kanserinden korunmak için ve erken tanı için önlem almak istemektedir. Meme kanserinden korunmada başlıca 3 yöntemden bahsedebiliriz;

1.Kadının kendi memesini kendisini her ay eli ile kontrol etmesi

2. Doktor tarafından meme muayenesi

3. Radyolojik görüntüleme yani ultrason ve mammografi ile memenin incelenmesi

Bunların içerisinde en basit yöntemin kadının kendi kendini kontrol etmesidir, zira “her kadın kendi memesini en iyi bilir”. Yirmili yaşlardan sonra ayda bir kez tekniğine uygun olarak her kadın kendi memesini elle muayene etmelidir. Birkaç ay sonra her kadın memelerinin yapısını tanıyacak ve oluşacak değişikliği hayat boyu anlar hale gelecektir. Ancak günümüzde ki tarama rehberlerinde kadının kendi memesini muayene etmesinin taramada kullanılamayacağı ifade edilmektedir. Basit ve masrafsız bir yöntem olması nedeniyle bırakılmamalıdır.

Günümüzde meme kanseri taramasında mammografi çok tartışılır hale gelmiştir. Bu konuda dünyada çeşitli ülkelerin mammografi tarama politikları olsa da başlıca Avrupa ve Amerika mammografi tarama rehberleri adı altında toplayabiliriz. Hemen şunu da belirtmeliyim ki ülkeler bu tarama programlarını yaparken kendi ülkelerindeki meme kanseri sayısını, öldürücülüğünü(mortalite), saptanma yaşları gibi verileri dökümante ederek kendi ulusal tarama , mammografi programlarını geliştirmektedirler. Mesela Amerika’da meme kanseri en öldürücü 2. kanserdir, yapılan ülke çapındaki bilimsel çalışmalarda mammografi ile meme kanseri öldürücülüğü 40-49 yaş grubuna kıyasla özellikle 50-74 yaş grubu kadınlarda azaltıldığı ve en büyük faydanın 60-69 yaş grubunda olduğu görülmüştür. Mammografinin 75 yaşından sonra faydasının olmadığı bulunmuştur. Bunun üzerine Amerika’da tıbbi konularda koruma programlarını yöneten kurum olan U.S. Preventive Services Task Force(USPSTF) ulusal tarama programını önermiştir. Bu önerinin 2010 yılından beri geçerli olan son şekline göre:(https://www.uspreventiveservicestaskforce.org/uspstf09/breastcancer/brcanrs.htm)

-Mammografi 50-74 yaşlarında 2 yılda bir yapılmalıdır(B grubu öneri)

-50 yaşında önce tarama kadının kişisel riskleri , mamografinin fayda zararı değerlendirerek yapılmalıdır( C grubu öneri).

Kanada daki kurum ise (The Canadian Task Force) 2011 yılında mammografi taraması ile ilgili 2001 de ki görüşünü değiştirmiştir. Zira 40-49 yaşa arası mammografi taramasının meme kanseri öldürücülüğünü önlemede belirgin faydası olmayacağının görülmesi üzerine mammografi taramasını 10 yıl ileri almıştır.

https://canadiantaskforce.ca/guidelines/2011-breast-cancer/

-Mammografi taraması 50-74 yaş arasında 2-3 yılda bir yapılmalıdır.

İngiltere’de ki halk sağlığı tarama programı NHS(https://www.cancerscreening.nhs.uk/breastscreen/screening-programme.html

-50 yaşından sonra 3 yılda bir mammografiyi önermektedir.

Ülkemizde Kanser Savaş Dairesi ise

https://www.kanser.gov.tr/Dosya/tarama/meme.pdf

-Mamografi taraması 40 yaşından sonra 2 yılda bir yapılmalıdır diye önermektedir.

Ülkemiz önerilerinin Avrupa ve Amerika’nın 10 yıl öncesinde yaptığı öneriler gibi olduğu görülmektedir. Uzun süredir güncenlenmediği dikkate alınmalıdır.

Avrupa ve Amerika’da ki çok yetkin ve sağlık verilerini yakından izleyen kurumlar mammografi taramaya başlama yaşını neden 50 yaşa yükselttiler ve neden tarama sıklığını 2-3 yılda bire çıkarttılar? Çünkü veriler gösterdi ki 40-50 yaş arası mammografi yapılması öncelikle meme kanserinin mortalitesini(öldürücülüğünü) azaltmadı, ayrıca meme yılda bir sıklıkta uygulanan mammogafi sebebiyle ışınlandığında bu radyoaktif ışınların bizzat kendilerinin meme de kanser oluşunu tetikleyebilecektir, ayrıca meme mammografi ile artmış oranda gereksiz tanı ve biopsi yapılmaktadır. Yani 40-50 yaşlarında memede görülen masum lezyonlardan mammografi yapıldığında gereksiz şüphelenerek biopsi alınmaktadır. Hatta kendiliğinden kaybolacak meme kanserlerinin de gereksiz yere tanınarak gereksiz ameliyatlar yapıldığı ortaya çıkmıştır(overdiagnosis &overtreatment).

Sonuç olarak dünyanın etkin sağlık otoriterilerinin önerisine göre günümüzde artık meme kanseri taramasında mammografi taramaları 50 yaşın üzerinde ve 2-3 yıllık aralıklarla yapılmalıdır. Hiçbir risk faktörü olmayan sırf memem kanseri için tarama yaptırmak isteyen kadına 2-3 yıldan daha sık aralıklarla mammografi yaptırılmamalıdır. Tarama dışında ki bireysel klinik bulgulara bağlı mammografi uygulamaları kişisel klinik uygulamalar olarak değerlendirilmelidir.

Etiketler : mammografi nedir , mammografi hangi siklikta yapilmali , meme kanseri , meme kanserinden korunma